Kudrati Kheti

ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਅੱਜ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਲੱਗ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਦ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਚਾਅ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਹਰੇਕ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਜਾਂ ਫਿਰ ਹਾਸੇ ਮਜ਼ਾਕ ਵਿਚ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦਿੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਰਲ ਕੇ ਬੋਹੜ ਦੇ ਦਰਖ਼ਤ ਹੇਠ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋ ਕੇ ਚਰਖੇ ਕਤਦੀਆਂ, ਕਿੱਕਲੀ ਪਾਉਂਦੀਆਂ, ਫੁਲਕਾਰੀ ਕੱਢਦੀਆਂ। ਉਹ ਜੋ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਵਿਚ ਪਿਰੋਇਆ:ਚਰਖਾ:ਵੀਰ ਮੇਰੇ ਨੇ ਚਰਖਾ ਕੁੜੀਓ ਰੀਝਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆਰੰਗਲੇ ਮੁੰਨੇ, ਰੰਗੀਨ ਗੁੱਡੀਆਂ ਗੋਲ ਮੁਝੇਰੂ ਪਾਇਆ, ਤ੍ਰਿੰਞਣਾਂ 'ਚ ਕੱਤਦੀ ਨੂੰ ਵੀਰ ਦੀ ਯਾਦ ਲਿਆਇਆ।***ਵੀਰ ਮੇਰ ਨੇ ਚਰਖਾ ਦਿੱਤਾ, ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਮੇਖਾਂ,ਵੀਰ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਾਂ ਜਦ ਚਰਖੇ ਵੱਲ ਵੇਖਾਂ।***ਸੱਸ ਨਣਾਨਾ ਲੜ ਵੇ ਪਈਆਂ ਚਰਖਾ ਦਿੱਤਾ ਤੋੜ।ਮਾਏ ਮੇਰੀਏ ਧੀ ਨੂੰ ਚਰਖੇ ਦੀ ਲੋੜ।ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਟਿੱਚਰਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਬੜੀ ਆਦਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਵਿਚ ਪਿਰੋਅ ਲੈਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਟਿੱਚਰਾਂ ਕਰਦੀਆਂ ਉਹ ਕਹਿੰਦੀਆਂ :ਜਦੋਂ ਰੰਗ ਸੀ ਸਰੋਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਵਰਗਾ ਓਦੋਂ ਕਿਉਂ ਨਾ ਆਇਆ ਮੁੰਡਿਆ।ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਵਿਆਹੇ ਜੋੜੇ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ :ਕੈਂਠੇ ਵਾਲਾ ਧਾਰ ਕੱਢਦਾ,ਦੁੱਧ ਰਿੜਕੇ ਝਾਂਜਰਾਂ ਵਾਲੀ।***ਕੋਠੇ ਤੇ ਕਾਂ ਬੋਲੇ ਚਿੱਠੀ ਮੇਰੇ ਮਾਹੀਏ ਦੀ, ਵਿਚ ਮੇਰਾ ਨਾਂਅ ਬੋਲੇ***ਕੋਠੇ 'ਤੇ ਫੁੱਲ ਮਾਹੀਆ, ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰੋਣ ਅੱਖੀਆਂ,ਸਾਡਾ ਰੋਂਦਾ ਏ ਦਿਲ ਮਾਹੀਆ।***ਦੋ ਪੱਤਰ ਅਨਾਰਾਂ ਦੇ।ਸਾਡੀ ਗਲੀ ਲੰਘ ਮਾਹੀਆ,ਦੁੱਖ ਟੁੱਟਣ ਬਿਮਾਰਾਂ ਦੇ।ਗੱਡੀ ਚਲਦੀ ਏ ਤਾਰਾਂ 'ਤੇ,ਅੱਗੇ ਮਾਹੀਆ ਰੋਜ਼ ਮਿਲਦਾ,ਹੁਣ ਮਿਲਦਾ ਕਰਾਰਾਂ 'ਤੇ।***ਗੱਡੀ ਚਲਦੀ ਏ ਲੀਕਾਂ 'ਤੇਅੱਗੇ ਮਾਹੀਆ ਰੋਜ਼ ਮਿਲਦਾ,ਹੁਣ ਮਿਲਦਾ ਤਰੀਕਾਂ 'ਤੇ।ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਆਪਣੀਅ ਤਾਰੀਫ ਆਪ ਕਰਦੀ ਤਾਂ ਇੰਝ ਆਖਦੀ:ਟੱਪੇ ਟੱਪੇ ਦੀ ਲੈ ਵਾਰੀ,ਮੈਂ ਕੁੜੀ ਚੈਨੇ ਪਿੰਡ ਦੀ,ਟੱਪਿਆਂ 'ਚੋਂ ਨਾ ਹਾਰੀ।ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ੌਕ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਘੱਗਰਾ, ਰੇਸ਼ਮੀ ਨਾਲੇ, ਸੱਗੀ ਫੁੱਲ, ਮੋਹਰਾਂ, ਝਾਂਜਰਾਂ, ਵੰਙਾਂ,ਤਵੀਤੜੀਆਂ, ਲੋਟਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕ ਚੀਜ਼ਾਂ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਣ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ ਜਾਂ ਖੂਹ ਤੋਂ ਤੋਂ ਡੋਲ ਭਰਨ ਜਾਂਦੀਆਂ ਤੇ ਕਹਿੰਦੀਆਂ :ਖੂਹ 'ਤੇ ਗਈ ਡੋਲ ਭਰਨ, ਡੋਲ ਭਰ ਲਿਆ ਸਾਰਾ,ਜੋਗੀ ਜੱਟ ਬਣਗੇ ਛੱਡਕੇ ਤਖ਼ਤ ਹਜ਼ਾਰਾ ।।ਸਾਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ 'ਕੱਠੀਆ ਹੋ ਕੇ ਤਿੰ੍ਰਞਣ ਲਾਉਂਦੀਆਂ ਤੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀਆਂ। ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਜੇਕਰ ਕੁੜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਗੱਲ ਘਰੇ ਤੁਰਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਚੁੱਪ ਚਪੀਤੀ ਰਹਿੰਦੀ ਪਰ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਤ੍ਰਿੰਞਣ 'ਚ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਉਥੇ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀ : ਬੀਬੀ ਚੰਨਣ ਦੇ ਓਹਲੇ ਓਹਲੇ ਕਿਉਂ ਖੜੀਮੈਂ ਤਾਂ ਖੜ੍ਹੀ ਸਾਂ ਬਾਬਲ ਜੀ ਦੇ ਬਾਰਬਾਬਲ ਵਰ ਲੋੜੀਏ…..ਨੀ ਧੀਏ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਵਰ ਲੋੜੀਏ..ਚੰਨਾ ਵਿਚੋਂ ਚੰਨ, ਤਾਰਿਆਂ ਤਾਰਾਕਨੱਈਆ ਵਰ ਲੋੜੀਏ।***ਸਾਡਾ ਚਿੰੜੀਆਂ ਚੰਬਾ,ਬਾਬਲ ਅਸਾਂ ਉੜਡ ਵੇ ਜਾਣਾ।ਸਾਡੀ ਲੰਮੀ ਉਡਾਰੀ ਵੇ,ਬਾਬਲ ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ ਜਾਣਾ।ਪੇਸ਼ਕਸ਼ : ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ, ਪਿੰਡ :ਚੈਨਾ।